Energieopwekking met windmolens: een kwalitatief en realistisch perspectief?

Door: Jan van Rossum, Nieuwegein

Hoorbaar- en laagfrequent geluid
Enige tijd geleden kwam er weer zo’n “globaal” stuk van een Ingenieur in de media met als strekking dat de gezondheidsimpact van windmolens op de mens wel zou meevallen. Onze overheid hanteert een wet waarbij de impact van plaatsing van zeer grote windturbines op land op omwonenden sterk wordt genegeerd. Zo wordt bijvoorbeeld geluidsbelasting gemeten als gemiddelde per 24 uur over een langere periode. Hierdoor middelt zeer hard geluid vanzelf uit maar omwonenden hebben zeer regelmatig met flinke herrie te maken. Hoe reageert u als u straks een aantal nachten slecht slaapt door de herrie? In de nacht moet ons lichaam zich kunnen herstellen van de belasting die het overdag heeft ervaren.

Bovendien worden de “niet hoorbare” lage-toon-trillingen voor het gemak maar buiten beschouwing gelaten. Deze trillingen verplaatsen zich over afstanden tot vele kilomters ver en ze gaan dwars door de gevels van huizen heen. Sommige omwonenden worden hier ziek van en krijgen ernstige slaapproblemen en stress.

Om maar steeds meer windturbines te kunnen plaatsen, ook dicht bij woningen, wordt gewoon voorbijgegaan aan de laatste inzichten op het gebied van geluidshinder en problemen van Laag Frequent Geluid. Ik zie hier een parallel met diezelfde overheid die ook zei “nee hoor, hoogspanningsmasten verhogen de kans op leukemie bij kinderen niet”, terwijl in het buitenland al veel meer bekend was.

Verder zegt onze wetgever ook dat een windturbine op 400 meter afstand zou mogen staan. De wet stamt uit de tijd dat windturbines 65 m hoog waren. De windexploitanten plannen nu 235 m hoge turbines. Concreet: de wet rammelt en beweegt niet mee met de ontwikkelingen, laat staan dan de gezondheid van mens en/of dier passende aandacht krijgt.

In de Duitse deelstaat Bayern wordt om medische redenen een verplichte afstand van windmolens tot woningen van 10x de tiphoogte gehanteerd. In het geval van Rijnenburg & Reijerscop met de windmolens die Rijne Energie in gedachte heeft, zou dat 2300 meter worden. Kortom: dicht op woonkernen is geen enkele windmolen verantwoord.

Kortom: dicht op woonkernen is geen enkele windmolen verantwoord.”

Laagfrequent geluid zorgt ervoor dat hart en bloedvaten als het ware continu, door de andere samenstelling van hormonen, onder spanning komen te staan hetgeen hart- vaatziekten op lange termijn in de hand werkt. En tja, dan volgt ook de vraag welke impact hebben windmolens op het lichaam van vogels, vissen en de koeien die in het gebied grazen? Mogen wij als mensen besluiten zodanig in te grijpen op de leefomgeving van dieren? Ik vind van niet.

Vanuit economisch, technisch en landschap perspectief
De “Eneco’s en andere windboeren” zijn ronduit blij met windmolens want tja, als eigenaar, al dan niet in een collectief, heb je een vrijwel gegarandeerd rendement. Dat komt echter volledig doordat er zware SDE-subsidie wordt gevraagd. Om dit allemaal te bekostigen vraagt de overheid dan wel ca 100% belasting op de prijs van uw elektriciteitsgebruik.

Technisch gezien voegt een windmolen eigenlijk alleen maar ellende toe: waait het niet dan is er geen stroom, waait het wel is er mogelijk geen afnemer van die stroom en stort het net in als de stroom niet zou worden gedempt of afgevoerd. Concreet: omdat ons stroomnet een wisselstroomnet is moet vraag en aanbod continu op elkaar zijn afgestemd. Met windmolens kan dit niet. Maar accu’s dan? Tja, dan wordt het nog duurder en complexer. Een accu kan het voor een paar uur volhouden, niet voor dagen. Dus een achtervang in de vorm van een traditionele centrale, al dan niet kernenergie, is en blijft op zowel korte als lange termijn noodzaak.

Steeds meer wordt ons mooie landschap verpest door overal maar opdoemende windturbines.”

Het landschap(sbeeld) wordt geruïneerd
Steeds meer wordt ons mooie landschap verpest door overal maar opdoemende windturbines. Met een nu gangbare hoogte van 235 m zijn ze op een afstand tot wel 15 km te zien. Ze worden overal maar ingepland. Er wordt terecht al steeds meer gesproken van een soort hagelslag-politiek. Je strooit er gewoon een flink aantal over het land uit.

Het uitzicht wordt stevig beïnvloed door de zwaaipalen om over het effect van slagschaduw nog maar niet te spreken. Flinke windparken horen op zee. En niet bij inwoners van dit mooie land in de achtertuin gedumpt.

Over de impact op natuur en landschap valt nog veel meer te zeggen: denk aan de hoeveelheid vogels die overlijdt, de indirecte impact op insecten die op de bladen van de windmolens blijven plakken. De totale impact op onze voedselvoorziening en kwaliteit ervan laat ik nog maar even buiten beschouwing.

Wonen in een industriezone?
Laten we even kijken naar Rijnenburg en Reijerscop: zijn er mensen die in een industrieel landschap, met gigantische windmolens en bijbehorende negatieve gezondheidsaspecten, wensen te gaan wonen? De weerstand van de bestaande bewoners uit de polders en aangrenzende woonkernen van De Meern, Nieuwegein en Utrecht zegt ruim voldoende: luid en duidelijk, neen. Bewoners in de polders zitten straks echt letterlijk op maar 300 meter van de turbines. Bij verstandige, medisch verantwoorde inzet van windmolens, worden grote gebieden uitgesloten voor woningbouw.

Inspraak en impact voor de bevolking
Ja maar de bevolking mag toch meepraten en heeft toch inspraak? Ja, zolang de bevolking maar ja zegt en luistert naar de politici, die werkelijk niet snappen wat voor knutseloplossing men propageert. Om nog maar niet te spreken over de effecten op de mensen die het financieel minder ruim hebben. De windboeren en energiebedrijven hebben (helaas) hun lobbywerk bij de politiek uitstekend gedaan.

Welke politieke partijen maken dit mogelijk?
Tja, daar mag u ook zelf onderzoek naar doen. Landelijk zit Groen Links (in veel gemeenten gesteund door D66) te drammen voor windmolens ook op land. Kenmerkend was de recente grote commotie bij GroenLinks-stemmers en politici toen ze in de gaten kregen dat de windturbines, waar ze zo voor zijn, wel heel dicht bij hun woning in Amsterdam IJburg zouden komen te staan.

En ook recent in de Volkskrant een stuk waarin wordt gemeld “De Groen Linkse wethouder van Weesp is afgetreden. Raadsleden van zijn eigen partij keerden zich tegen de plaatsing van windmolens in een naburige polder. Hij was ‘principiëler dan de fractie’, vandaar zijn vertrek. Je kunt er besmuikt om lachen dat er kennelijk ook Groen Linkse nimby-raadsleden bestaan. Landsmeer, Zaanstad, Abcoude, nergens willen ze windmolens voor hun deur.”

Helaas zijn, landelijk, ook de grote partijen als VVD, CDA, PvdA en CU te weinig actief om te voorkomen dat overal in het land plaatsing van 235 m hoge industriële windmolens bij u in de achtertuin kunnen komen te staan. Met respect voor de realiteit, politieke wil en echt passende wetgeving die burgers beschermt kunnen we een menselijk en economisch drama voorkomen.

Zijn er alternatieven en/of is er oplossingsrichting?
Ja zeker. In de polders Rijnenburg en Reijerscop kan met inzet van uitsluitend zonne-energie worden voldaan aan de gevraagde bijdrage aan de energie-transitie. Er blijft dan ook ruimte voor de zo hard benodigde woningbouw en groenvoorzieningen en voedselproductie. Woningen en geluidswallen kunnen worden voorzien van zonnepalen.

Stimuleer de bewustwording van energieverbruik en subsidieer de lokale opwekking op daken van woningen”

Ik zeg: stimuleer de bewustwording van energieverbruik en subsidieer de lokale opwekking op daken van woningen door veel meer éénmalige subsidie richting die groep te laten gaan. Stimuleer lokale energieopwekking op woningen en op bedrijfspanden en ja, ook buffering in de vorm van opslag. Maar hoe doen we dat dan voor de grote steden? Misschien moeten we ons maar eens afvragen hoe onnatuurlijk het is om met zoveel mensen in zo´n kleine ruimte te zitten?! Ik zeg: windenergie Oké maar dan op zee!

Resteert: een deel van de oplossingsrichting is in mijn beleving, jawel kernenergie, al dan niet op thorium als brandstof, al dan niet in een SMR (salt molten reactor) waarbij de risico´s nog veel kleiner zijn. Kernenergie geeft geen CO² (de bouw van de centrale en de units buiten beschouwing gelaten).

Maar wat doen we dan met de radioactieve afvalproducten hoor ik u dan zeggen? Ten eerste levert een moderne centrale maar 1,5 m³ aan afval per jaar. Dat kan absoluut veilig worden opgeslagen en is binnen 100 jaar^*) nog slechts licht radioactief. De afvalproblematiek van kernenergie is anno 2021 bovendien zeer goed beheersbaar en moderne reactoren (zonder vloeistofkoeling) zijn zeer veilig.

In de begin jaren van de vorige eeuw schoten mensen ook weg als er een auto met een verbrandingsmotor voorbijkwam; bij kernenergie duurt deze fase wat langer maar wordt uiteindelijk genomen. Bedenk ook dat er kleine units in ontwikkeling zijn in Engeland en de VS waardoor de bouw wordt verkort en de risico´s beperkt. Bedenk: windmolens kunnen niet zonder aanzienlijke subsidie en kennen een relatief lage continu beschikbaarheid terwijl een kerncentrale al snel in de buurt van de 98% beschikbaarheid = continu energievoorziening beschikbaar komt. Zullen we dit aspect ook maar eens meenemen?

Terug naar het afval: even ter vergelijking, wat doen we met de bladen van de windmolens die na 20 jaar niet kunnen worden hergebruikt of vermalen? Bij windmolens blijven gascentrales nodig en zullen deze nog een flink deel van de jaarlijkse productie op zich moeten nemen. De CO2-uitstoot blijft dus bij windenergie met gasgestookte back-up centrales toch nog steeds een flinke milieubelasting.

Je hoeft het niet met mijn mening eens te zijn maar verdiep jezelf eens in hetgeen op bijgevoegde link over duurzaamheid wordt geschreven:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Duurzaamh

Met enige, nou zeg maar grote, triestheid heb ik de gesprekken in de raadszalen in Utrecht en Nieuwegein gadegeslagen: mensen gaan helaas niet met elkaar in gesprek maar praten hun standpunten tegen elkaar. Het wordt tijd voor een SamenLeving, waarin we echt in gesprek gaan met en in gesprek en contact blijven met elkaar.

Jan van Rossum, Nieuwegein

Bronnen: Naast mijn eigen kennis en ervaring op technisch en medisch gebied heb ik de nodige artikelen op deze site benut ter inspiratie.

^*) Wikipedia over afval thoriumcentrale: In vergelijking met uranium kan er uit eenzelfde hoeveelheid thorium meer energie worden gehaald. Thorium hoeft niet te worden verrijkt en bij splijting kan alle thorium worden gebruikt waardoor een thoriumreactor ook veel minder radioactief afval produceert dan een traditionele kernreactor. Veel afvalresten van thorium kunnen hergebruikt worden. Na 10 jaar is 83% van de brandstof stabiel en kan die worden hergebruikt in de industrie en geneeskunde. De resterende 17 % hoogradioactief afval van thoriumreactoren moet daarna 300 jaar veilig bewaard worden voordat de radioactiviteit tot ongevaarlijke niveaus gedaald is, terwijl uranium 10.000 tot 1.000.000 jaar lang beveiligd opgeslagen moet worden.